''खण्ड , अखण्ड र उदण्ड प्रचण्ड ''

Bikas Sapkota Aveenash
Student, BBS 3rd Year
Visit at FB

सुन्दा उस्तै उस्तै लाग्ने यी शब्दहरु आपसमा यति फरक छन् कि तपाईँहरु कल्पना पनि गर्न सक्नु हुन्न । खण्ड र अखण्ड शब्दहरु आपसमा बिपरितार्थी छन्, यो त सबैलाई थाहा छ तर प्रचण्ड शब्दको अर्थ नेपाली परिवेशमा यति अपभ्रंश भएको छ कि अब नेपालीहरुलाई यसको वास्तविक अर्थ नै थाहा हुन छोडिसक्यो । आखिर के कारण हो त प्रचण्ड शब्द चर्चामा रहेर पनि मोर्चामा टिक्न नसक्नुको कारण ?
मेरो आधा पाउको बुद्धिले भ्याएसम्मको बिश्लेषण गर्दा लगभग केही बर्ष यता नेपालमा प्रचण्ड शब्दले चर्चा पाउन थालेको हो ।

 सुरुका अवश्थामा शाब्दिक भेदभाव को पतन र स्वतन्त्रको नारा संगै भित्रिएको यो शब्दले ठूलै दर्जा पायो । नयाँ शाब्दिक विश्लेषण , नयाँ सोच , बहुआयामिक बिचार धाराहरुबाट सुसज्जीत प्रचण्ड शब्द वाहवाहीका माध्यम बन्यो । त्यस समयमा प्रचण्ड शब्द आफैमा एक सत्यबादी , कर्मठ, संघर्षी जस्ता अर्थहरुले भरिपुर्ण हुन सफल भएको थियो । शाब्दिक परिवर्तनका लागी आयोजना हुने सेमिनार गोष्ठि र भाषणहरुमा प्रचण्ड शब्द तालीका साथमा स्वागत हुन्थ्यो ।
बद्लिदो समय र शब्दहरुका माग अनुरुपको शब्द विधायेक निर्माणको लागी सदन पुगेका अन्य बिभिन्न शब्दहरु पनि चर्चामा नआएका हैनन्, तर पनि तीनीहरु मेरो अनुसन्धान क्षेत्र बाहिर रहेकाले तीनीहरुको खासै चर्चा गर्न चाहिन ।

शाब्दिक बिधायेक निर्माण र शब्दहरुको जगेर्ना गर्ने उदेश्यले सर्बसम्मतिमा प्रचण्ड शब्दलाई मनोनित गरेर सदनमा पठाइयो । सत्ताको बागडोर आफ्नो कब्जामा परे लगत्तै प्रचण्ड शब्दमा अलिअलि गर्दै परिवर्तन देखा परेको हो । केही एक पक्षिय अडान र सद्भाव बिरोधी जस्तो भान गराउने 'शाब्दिक बिखण्डन' शब्द जब प्रचण्डमा जोडिएर आउन लागे, तब जनताले प्रचण्ड शब्दको अर्थ बुझ्दै गए    र प्रचण्डको अगाडि उदण्ड उपाधी थपिदिए ।    अब उदण्ड प्रचण्ड शब्द बिस्तारै नाम अनुसारको काम गर्न तिर तल्लीन भएर लाग्यो र आफुमा अरु उपाधी थपाउनको निमित्त उही संघियता अर्थात शब्दहरुबाट उपसर्ग र प्रत्यय छुट्याइनु पर्छ भनेजस्तो नारा निकालेर शब्दहरु बिचमै द्वन्द सिर्जना गराउन लाग्यो ।

उ ठूलो शब्दले त्यो सानो शब्दलाई माथि उठ्न दिएन भन्ने जस्ता कुरा सदनमा निकालेर शब्दहरु बिच जातिय र बर्गीय अन्तर ल्याउने काम गरे पछी त झन् प्रचण्ड शब्द चुलिएर शिखरमा पुग्यो । संस्कृत शब्दहरुले उचाइमा बसेर अन्य शब्दहरुमाथी दमन गरे भनेर प्रचण्ड शब्दका समर्थक शब्दहरुले भनिरहँदा त्रीपिटक बाट पनि शब्दहरु दमन अन्त्यको माग र पहिचान सहितको माग गर्दै आन्दोलनमा उत्रिए । त्यस्तै मुन्धुम , कुरान आदी र  अन्त्यमा आगन्तुक बाइबलले समेत समर्थन गरेर पहिचान सहितको शाव्दिक बिखण्डनको माग गर्यो । कहीँ संस्कृतलाई राष्ट्रिय लिपी बनाउनुपर्ने माग आयो त कतै सबै लिपीहरुलाई शब्द बिधायेकमा स्वतन्त्र अधिकार दिनुपर्ने ।

माथि सदनमा पुगेका प्रचण्ड जस्ता मनोनित शब्दहरुबाट उचित मार्गदर्शन नहुँदा हिन्दी, उर्दु  जस्ता बैदेशिक भाषाले पनि सजीलै सम्पुर्ण नेपाली लिपीहरुमा नै धावा बोल्न सक्ने सम्भावना तथा लक्षणहरु देखिन लागे । यस्तो अवश्थामा शव्दहरुको माग र उदण्ड प्रचण्डको समर्थकको अडानमा शव्दहरु बिचमा सात बिभाजन गरिए यी बिभाजन लिपीगत नभएपनि केही लिपीहरुले आफ्नै छुट्टै पहीचान बनाउनको निम्ती ती शब्दप्रदेश माथि कब्जा गरे , फेरि केही अन्य शब्दहरुको आडमा सुरु भयो नारा 'अखण्ड' को । बिखण्डनले शब्दहरुमा ल्याएको झन् ठूलो परिवर्तनले सबै शव्दहरुमा पहिचानको लागी द्वन्द सुरु भयो । यस द्वन्दमा कयौँ अक्षरहरुले विरगती प्राप्त गरे भने कयौँ मात्रामा अक्षरहरु क्षतबिक्षत भए । त्यसपछी अखण्डको नारा घन्काउने शब्दहरुको पनि ठूलै जमात देखियो । सदनमा पुगेका शब्दहरुका चलखेलमा स-साना अक्षरहरु घुमिरहे उफ्रिरहे र आफ्नो ज्यान आहुतिमा चढाइरहे ।

अझै पनि अक्षरहरु बिचमा सद्भाव र शब्दहरु बिचमा सहमतिको स्थिती सिर्जना भइसकेको छैन । अझै पनि प्रचण्ड शब्दका पर्यायहरु कति थिए कति छन् र कति हुनेछन् भन्ने निश्चित यकिन गर्न सकिने स्थिती छैन ।
प्रचण्ड शब्दलाई चर्चामा ल्याउने र निष्कृय बनाउने हैसियत राख्ने खण्ड र अखण्ड शब्द पनि प्रचण्ड शब्द संग जोडिएर आउनु नितान्त जरुरी ठान्दछु म  । प्रचण्ड शब्द बाट शब्दहरुले जति अपेक्षा गरे त्यति पाउन सकेनन्  न त प्रचण्ड शब्दले दिन नै सक्यो । आगामि दिनहरुमा शब्दको दुनियाँमा के कति चलखेल हुनेछ र अझै प्रचण्डका के के पर्याय होलान् त्यो त हेर्नै बाँकी छ ।।

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share

About Admin MC3

This is dummy text. It is not meant to be read. Accordingly, it is difficult to figure out when to end it. But then, this is dummy text. It is not meant to be read. Period.

Related Post

• ''खण्ड , अखण्ड र उदण्ड प्रचण्ड '' Bikas Sapkota Aveenash Student, BBS 3rd Year Visit at FB सुन्दा उस्तै उस्तै लाग्ने यी शब्दहरु आ
• THE PERSONALITY                            
• Expected Credit Loss Model: IFRS 9 at a Glance The basic challenge to the Nepalese market for the Adoptation of IFRS is the hurdle which comes u
• Thank you, Narendra Bhai! But No Thanks!! Dipak Gyawali  Academician, Former Minister of Water Resources No, Narendra Bhai, I am